Bài và ảnh: Thanh Hà
(NLĐO) - Tôi sinh ra và lớn lên ở miền Tây sông nước và đó cũng là nơi được thiên nhiên ưu đãi với nhiều cá tôm. Tuy thức ăn khá phong phú nhưng mỗi tháng 2 lần, má đều cho chúng tôi ăn chay vì theo má, chỉ có ăn chay mới giúp người nhẹ nhàng, thanh tịnh. Những món ăn chay má nấu rất đơn giản khi thì mì căn xào sả ớt, lúc thì đậu hũ chiên, luộc hoặc kho tiêu cùng nấm rơm…
Hồi đó, nhà tôi lúc nào cũng có hũ tương hột bởi đó là món ăn để chữa cháy trong những ngày mưa gió. Có hũ tương trong nhà, má có thể chế biến thành nhiều món... Và cái món đậu hũ kho tương cũng luôn có trong thực đơn của má vào những ngày rằm hay đầu tháng.
Thực ra, đậu hũ kho tương làm rất đơn giản. Chỉ cần vài miếng đậu hũ trắng được má cắt ra thành từng miếng vuông nhỏ vừa ăn. Má tôi không chiên đậu lên như mọi người vẫn làm mà giữ nguyên phần đậu trắng bởi má nói, đậu trắng khi kho cùng tương mới cảm nhận được vị béo, bùi, mềm của đậu… Hồi đó, tôi lại thích ăn chả lụa chay nên khi kho đậu hũ má cũng ưu tiên cho tôi thêm mấy khoanh chả. Đậu, chả chay sau khi cắt ra, má nhẹ nhàng cho vào chảo, trút tương hột vào, nêm thêm ít đường, bột ngọt và bắc chảo lên bếp. Trong lúc kho, má cho thêm ít nước, nhẹ nhàng trở miếng đậu hũ cho thấm đều. Đậu kho trên lửa nhỏ cho đến khi miếng đậu chuyển sang màu cánh gián, nước tương sền sệt lại là món ăn đã hoàn tất.
Để ăn kèm với đậu hũ kho tương, má tôi cũng chuẩn bị rổ rau cải trời xanh non mơn mởn. Gắp từng cọng rau chấm kèm với nước tương kho mới cảm nhận được vị nồng nồng, thơm thơm của rau lẫn miếng đậu hũ beo béo, mềm mại. Còn mấy miếng chả lụa chay lại dai dai mới ngon làm sao.
Ngày đó, cả nhà chúng tôi quây quần bên mâm cơm cùng với món đậu hũ kho tương mà ai cũng ăn ngon lành. Tôi thích nhất là khi nồi cơm sắp hết, chỉ còn lớp cháy dưới đáy nồi. Má vét mớ cơm cháy ấy, vắt lại thành miếng, đưa cho tôi chấm kèm cùng nước tương kho. Miếng cơm cháy giòn giòn, hòa cùng vị tương ngòn ngọt mà khi ăn vào tôi không thể nào quên.
Lớn lên, sống xa gia đình nhưng tôi vẫn cố gắng ăn chay 2 lần trong tháng. Tuy nhiên, ở phố thị, kiếm mớ cải trời để ăn kèm tương kho sao mà khó quá. Với lại, cơm bây giờ được nấu bằng nồi điện nên cũng không có miếng cơm cháy xém vàng như trước đây má vẫn nấu bằng than củi. Có lẽ, vì vậy mà mỗi lần về quê, tôi lại lọ mọ lấy cái nồi gang, vo gạo và bắc lên bếp củi. Trong buổi chiều, khói bếp bay lên quyện cùng với mùi cơm chín thơm ngon khiến tôi như thấy lại tuổi thơ của mình mà nơi đó có cả tình thương của má dành cho chúng tôi trong từng bữa ăn dù rất mộc mạc.
