A Vietnamese homemaker plans to augment her family's savings by preparing vegan fare in celebration of the lunar New Year.
Tết này, nhà tôi sẽ ăn chay
Nguyên Ân (Theo Tuổi Trẻ Thủ Đô)
Tết này tôi đề nghị chồng ăn chay. Đây không phải là câu chuyện về tâm linh, tôi không theo đuổi thuyết linh hồn. Tôi chỉ có lòng tin chắc chắn sự ngon miệng không nhất thiết phải đến từ miếng thịt, nhất là qua thời gian tôi ăn chay trường một mình suốt mấy năm nay. Chồng tôi không phản đối gì.
Năm nay bằng cách dùng thực phẩm chay, tôi dự tính chi tiêu cho Tết của gia đình sẽ không quá 5 triệu đồng. Ăn chay vừa tiết kiệm, vừa tốt cho sức khỏe thì sao lại không. Tôi muốn làm một người mẹ tốt, ngay cả khi đảm nhận thử thách mới của mình, đó là đem lại niềm vui cho gia đình mà không nhất thiết cần phải có miếng thịt ngon với thật nhiều tiền!
Ăn chay có nhiều cách thức và quan niệm, nhưng tôi dùng gạo lứt như cách những người thực dưỡng đã làm. Tôi cũng loại bỏ tất cả hạt nêm, bột ngọt ra khỏi căn bếp nhỏ. Vị ngọt của đường được hạn chế tối đa, nhưng nếu cần tôi sẽ dùng đường tự nhiên như đường thốt nốt, đường bát ép từ mật mía thay vì đường tinh luyện. Tất cả sẽ ăn cùng gạo lứt - thứ gạo nâu xỉn quê mùa này khi nhai kỹ sẽ nhận thấy vị ngọt ngon tuyệt vời.
Tôi cũng dự tính thay nước dùng từ xương hầm bằng nồi nước dùng từ nấm và rong biển phổ tai, thêm muối và một vài loại củ quả theo mùa như bí đỏ, bắp ngô... Chỉ khi có những trải nghiệm thực tế mới tin, vị ngọt của một món ăn không hề đến từ mì chính hay đường. Nó chắc chắn, chính xác đến từ hạt muối. Khi muối được nêm đúng lúc để thâm nhập vào rau củ quả, sẽ gọi mời tất cả vị ngọt ngon của củ quả tràn ra. Tình yêu thương theo cách của những người thân thật sự dành cho nhau cũng vậy, nó đến từ sự thẳng thắn, nghiêm khắc và thấm thía, chứ không đến từ những lời ngon ngọt.
Cuộc sống, nhìn từ căn bếp của một người phụ nữ nấu đồ chay như tôi giản dị mà lung linh kỳ diệu. Hệ thực vật phong phú của nước ta đã cho con người tất cả những thứ chúng ta cần, từ thuốc men đến những bữa ăn. Nấu đồ chay mới nhận ra sự linh hoạt bền vững từ thực vật. Nấm có vị béo ngậy khi tươi và ngọt dịu khi khô. Củ cải hăng hắc sẽ trở nên đằm tính nếu ta nướng lên trước khi ninh, hầm.
Tôi nghe nhiều bà nội trợ quanh mình bàn tán kêu ca, rằng cũng muốn làm món chay nhưng không có nhiều công thức, thực đơn. Tôi thì nhận thấy những món ăn từ thịt, vốn dĩ dùng cùng một nguyên liệu thịt nên hương vị luôn đều đều, từa tựa như nhau. Dẫn đến người ta mất công nêm nếm, chế ra đủ thứ gia vị, hạt nêm, thậm chí nêm cả những thứ đồ hóa chất chỉ để món thịt thêm hương vị. Riêng với đồ chay, muôn ngàn loại rau củ đã cho muôn ngàn hương vị khác nhau. Chỉ là con người nhìn nhận ra sao, để chúng được phát huy thế nào. Ngọt như củ khoai, bùi như củ sắn, ngậy như bí đỏ, dẻo như bí xanh, bùi béo như hạt đậu, hạt điều... Mỗi thứ đều có vị riêng của nó.
Mọi thứ đều sinh ra với một đặc tính riêng, không có một thứ gì hoàn hảo. Như rau củ nhạt nhẽo cần muối để trở nên đằm thắm. Như rong biển lạnh lẽo cần tỏi với gừng để thật nồng nàn. Như đu đủ xanh chát chúa có thể xào với thật nhiều ớt cay, với một nhúm quả cà xanh đắng lè mẹ tôi gửi từ quê, với nắm rau sắn đồi đắng xít, thì ít ai tin rằng nó ngọt như chưa từng có thể ngọt ngào như thế trên đời. Hay chuyện trái khổ qua nhất định phải làm món nộm cay với ớt và thật nhiều vị sả, cùng nắm lá chát và vắt cùng chanh chua, nó sẽ khiến mọi giác quan bừng tỉnh vì nỗi dịu dàng thanh đạm và mê mải.
Tôi yêu căn bếp nhỏ của mình, yêu cách ông chồng giản dị của mình cười tươi đón nhận món chay từ bàn tay vợ. Yêu đứa trẻ đang từng ngày lớn lên và nghe tôi chia sẻ về quan niệm âm dương, về vị ngọt cân bằng từ sự cực đoan của muối với cái im lìm tưởng như nhạt nhẽo từ rau củ, như con xinh đẹp khỏe khoắn hiện hình từ mẹ với cha. Như câu chuyện về nỗi khô cằn tưởng như đã chết của những hạt đậu nành, chúng vẫn có thể nảy mầm nhờ nước. Thứ đậu nành khô cho ra thứ sữa đậu nành mệt mỏi, nặng nề vì hàm lượng protein cao chất ngất, đủ để gây ra hiện tượng axit máu tăng đột biến cho bất cứ người nào nạp nó vào liên tục, bỗng trở nên kiệt quệ tận cùng với một cái mầm trong nó nhú lên. Chắc là hạt đậu sẽ đau trong chốc lát, nhưng khi cái mầm của nó nảy ra, hạt đậu bỗng trở thành quà quý...
Tết này nhà tôi không mua rượu, sẽ chỉ có ấm trà tiếp khách cùng bánh ngọt, đồ chay. Say sưa nghiêng ngả cả năm rồi, giờ mấy ngày Tết là để cùng nhau vui vầy với mùa xuân, tình xuân...
